Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) musi być bezwzględnie sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Wynika to wprost z art. 175 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Oznacza to, że przepisy wymagają, by strona zainteresowana zaskarżeniem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego do NSA bezwzględnie skorzystała z usług adwokata lub rady prawnego przy przygotowaniu skargi kasacyjnej (z niewielkimi wyjątkami, o których dalej).
Wymóg powyższy wynika z faktu, że skarga kasacyjna jest wysoce sformalizowanym środkiem zaskarżenia, stąd dla jego sporządzenia niezbędne jest odpowiednie przygotowanie teoretyczne i wiedza prawnicza. W praktyce sporządzenie poprawnej skargi kasacyjnej do NSA przez osobę bez przygotowania prawniczego jest niemożliwe. Wymogi formalne skargi kasacyjnej obejmują przede wszystkim odpowiednie sformułowanie podstaw kasacyjnych. O wysokich wymaganiach co do formułowania tych podstaw niech świadczy choćby następujący wyrok NSA, w którym sąd wskazał: "Skargę kasacyjną cechuje wysoki stopień sformalizowania i z tego powodu, jej sporządzenie, jest objęte przymusem adwokackim. Tego rodzaju środek odwoławczy winien bowiem spełniać formalną poprawność konstrukcji przewidzianej dla tego rodzaju pisma (art. 175 § 1 p.p.s.a.). Zarzucając więc Sądowi Wojewódzkiemu naruszenie określonych przepisów prawa, autor skargi kasacyjnej winien zatem wskazać konkretne przepisy, których naruszenia - jego zdaniem - dopuścił się Sąd I instancji, a przez co należało rozumieć określenie takich przepisów zgodnie z systematyzacją przyjętą w aktach prawa. W przypadku zatem, gdy artykuł dzielił się na dalsze jeszcze jednostki redakcyjne, w postaci np.: ustępu, paragrafu, punktu (i.t.d.), obowiązkiem sporządzającego skargę kasacyjną było dokładne wskazanie przepisu, objętego zarzutem i określenie aktu prawnego, w którym się on znajdował, poprzez przytoczenie nazwy tego aktu, daty i miejsca publikacji. Sąd Kasacyjny nie może bowiem sam skargi kasacyjnej ani poprawiać, ani orzekać na zasadzie domyślania się" (Wyrok NSA z 22.03.2023 r., I OSK 2541/19).
Nasza kancelaria świadczy usługi w zakresie sporządzania skargi kasacyjnej do NSA przez radcę prawnego.
Skutki niesporządzenia skargi kasacyjnej przez uprawnioną osobę
Warto wskazać, że niedopełnienie wymogu sporządzenia skargi kasacyjnej przez adwokata lub radcę prawnego łączy się z bardzo poważnymi negatywnymi konsekwencjami dla skarżącego. Podpisanie skargi kasacyjnej przez osobę nieuprawnioną (np. przez skarżącego, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym) skutkuje odrzuceniem skargi bez wzywania do uzupełnienia braku. Oznacza to, że błąd taki kosztuje najczęściej stronę utratę możliwości wniesienia skargi kasacyjnej, ponieważ w praktyce odrzucenie skargi nastąpi już po terminie do jej wniesienia, zatem nie ma możliwości wniesienia skargi do sądu ponownie.
Należy zaznaczyć, że przymus adwokacko-radcowski dotyczy jedynie sporządzenia skargi kasacyjnej, czyli w praktyce jej napisania oraz podpisania. Nie dotyczy natomiast innych czynności związanych ze skargą i postępowaniem przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Przykładowo więc skarga kasacyjna po jej napisaniu i podpisaniu przez radcę prawnego może być następnie wniesiona przez samą stronę, choć w praktyce takie sytuacje występują dość rzadko. Najczęściej sporządzający skargę adwokat lub radca prawny reprezentują stronę przed sądem. Teoretycznie jednak, już po sporządzeniu skargi kasacyjnej przez radcę prawnego lub adwokata, strona może sama już brać udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Inne osoby uprawnione
Warto dodać, że ustawa przewiduje przypadki, że skarga kasacyjna nie musi być sporządzona przez radcę prawnego lub adwokata. Dotyczy to sytuacji, gdy skargę kasacyjną sporządza np. sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych. W pewnych przypadkach uprawnione będzie również sporządzenie skargi kasacyjnej przez doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego.
Jeśli stoją Państwo przed koniecznością napisania skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zapraszamy do kontaktu.